Đối với các tổ chức đảng, phát huy dân chủ là yếu tố đặc biệt quan trọng, góp phần xây dựng chi bộ trong sạch vững mạnh (TSVM) về chính trị, tư tưởng và tổ chức; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên đủ phẩm chất và năng lực ngang tầm nhiệm vụ, là biện pháp đấu tranh phòng, chống suy thoái về chính trị, tư tưởng, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Thực tế cho thấy, khi dân chủ được giữ vững và tăng cường, chi bộ sẽ tạo được bầu không khí dân chủ, phát huy được trí tuệ và trách nhiệm cao của mọi tổ chức, cá nhân, đồng thời không còn hiện tượng quan liêu, độc đoán, vô kỷ luật và các biểu hiện tiêu cực; phát huy được vai trò của quần chúng trong đơn vị tham gia đóng góp xây dựng chi bộ và đội ngũ cán bộ, đảng viên; qua đó, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng được phát huy toàn diện.

Tuy nhiên, việc thực hiện dân chủ ở một số chi bộ hiện nay vẫn còn những hạn chế, như: Dân chủ hình thức, xuôi chiều; dân chủ chưa được phát huy đầy đủ, còn thiếu những quy định cụ thể để dân chủ thực sự được thực hiện đúng, đủ và phát huy hết vai trò, tính hiệu quả. Một số tổ chức đảng, cán bộ chủ trì còn xem nhẹ, thiếu tôn trọng, chưa lắng nghe ý kiến tập thể; thậm chí có biểu hiện độc đoán, chuyên quyền, làm cho đảng viên và tập thể ngại nói, ngại đóng góp, đề xuất ý kiến, hoặc có tham gia thì cũng theo kiểu chiếu lệ, xuôi chiều…

Để dân chủ thực sự phát huy vai trò và sức mạnh trong xây dựng chi bộ, cần thường xuyên quán triệt và thực hiện triệt để nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách gắn với thực hiện các quy định về “Thực hiện dân chủ ở cơ sở”. Cấp ủy, đặc biệt là bí thư, cán bộ chủ trì phải luôn gương mẫu thực hiện nghiêm quy chế dân chủ, có tác phong sâu sát, gần gũi, cầu thị, tiếp thu ý kiến đóng góp của cán bộ, đảng viên và quần chúng, như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng huấn thị: “Để làm cho Đảng mạnh, thì phải mở rộng dân chủ”, “phải thực sự mở rộng dân chủ để tất cả đảng viên bày tỏ hết ý kiến của mình”.

Mặt khác, đề cao và phát huy dân chủ cần được thực hiện nghiêm túc trên mọi mặt công tác của chi bộ và đơn vị; tạo môi trường dân chủ thảo luận, tranh luận, khuyến khích ý tưởng, biện pháp sáng tạo, cách làm đột phá; từ cán bộ, đảng viên, tổ chức quần chúng cùng phát huy vai trò trách nhiệm trên cơ sở thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Phát huy dân chủ gắn với tự phê bình và phê bình, khắc phục những khâu yếu, mặt yếu, vấn đề tồn tại; bằng sự thẳng thắn cởi mở, chân thành, làm cho tổ chức, người được phê bình thấy được và quyết tâm sửa chữa khuyết điểm của mình.

Phát huy dân chủ còn thể hiện trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật ở chi bộ, vừa thể hiện tính nghiêm minh, tính nhân văn, tạo điều kiện để mọi sai lầm của cán bộ, đảng viên được sửa chữa và tiến bộ. Điều này đòi hỏi các cấp ủy, chi bộ phải tuân thủ và thực hiện đúng nguyên tắc, quy trình kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng, để mọi đảng viên dân chủ tham gia đóng góp ý kiến khách quan, trung thực, không bao che khuyết điểm, không thổi phồng thành tích; làm cho đối tượng được kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật tâm phục, khẩu phục.

NGUYÊN HÀ