Tại hội nghị, nhiều ý kiến của đại diện các ban, bộ, ngành và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khu vực phía Bắc cho rằng, cần đẩy nhanh thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã.

Tránh làm ảnh hưởng tới đại hội Đảng bộ các cấp           

Nhằm thu gọn đầu mối đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính, Nghị quyết số 37-NQ/TW đề ra mục tiêu cụ thể là từ nay đến năm 2021 cơ bản hoàn thành việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã chưa đạt 50% của cả hai tiêu chí là: Diện tích tự nhiên và quy mô dân số. Cùng với đó, khuyến khích các huyện, xã còn lại dù đạt mức hơn 50% của hai tiêu chí trên cũng tổ chức sắp xếp. Để cụ thể hóa Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 12-3-2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 653/2019/UBTVQH14 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2019-2021.
Tại hội nghị, đại diện nhiều tỉnh, thành phố tham gia ý kiến, trong đó đều nhấn mạnh rằng đây là vấn đề khá phức tạp, nhạy cảm, cần làm thận trọng nhưng lại không thể chậm trễ mà cần hoàn thành ngay trong năm 2019, vì đến năm 2020 đã diễn ra đại hội Đảng bộ các cấp và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026… Các đại biểu cũng nhấn mạnh việc cần làm tốt công tác tuyên truyền, công tác tư tưởng cũng như có cơ chế đặc thù cho cán bộ dôi dư sau hợp nhất để cán bộ yên tâm công tác, tạo đồng thuận trong thực hiện các nghị quyết.

Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thái Bình Ngô Đông Hải băn khoăn việc sáp nhập huyện, xã nếu chia hai đợt vào năm 2019 và năm 2020 sẽ ảnh hưởng rất lớn đến đại hội Đảng bộ các cấp. "Nếu đến quý I-2020 mới sáp nhập các xã cuối cùng thì tính toán, sắp xếp nhân sự cũng như chuẩn bị phương án nhân sự cho đại hội không thể kịp. Nếu kéo dài tiến độ đại hội cấp xã thì ảnh hưởng đến đại hội cấp huyện, tỉnh", ông Ngô Đông Hải băn khoăn và đề nghị sáp nhập huyện, xã một lần trong năm 2019, không kéo dài sang năm 2020.

leftcenterrightdel
Cán bộ xã hướng dẫn nông dân xã Pú Đao, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu trồng cây Sa nhân tím cho hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: TTXVN

Phó giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Nghệ An Trần Quốc Chung đề nghị, để kịp tiến độ thì việc nhập xã nên giao cho tỉnh, còn nhập huyện mới trình lên Chính phủ quyết định. Về vấn đề lấy ý kiến cử tri, ông Trần Quốc Chung góp ý nên lấy ý kiến đại diện hộ gia đình. Bởi hiện nay ở nông thôn, cử tri là lực lượng lao động chính đều đi làm ăn xa, việc thực hiện lấy ý kiến cử tri ở cấp xã là rất khó khăn. Trong khi đó, theo quy định phải có ít nhất 50% cử tri đồng ý với phương án sáp nhập xã, huyện.

Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lai Châu Vũ Văn Hoàn cho biết, ở tỉnh có TP Lai Châu cũng không đủ tiêu chí về diện tích và dân cư, phải sáp nhập ở cấp huyện. Theo ông Vũ Văn Hoàn thì không cần phải sáp nhập cả một huyện giáp ranh vào thành phố, mà nên chăng chỉ cần sáp nhập một số xã giáp ranh để cho đủ diện tích và dân cư theo quy định. Về vấn đề này, đại diện Vụ Chính quyền địa phương Bộ Nội vụ cho rằng, để việc sắp xếp thực chất, góp phần giảm đầu mối hành chính thì Nghị quyết số 653 đã quy định sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, huyện nhằm tránh việc địa phương lấy diện tích tự nhiên từ xã này ghép vào xã kia, của huyện này ghép vào huyện kia để cho đủ tiêu chí, để không phải sáp nhập.

Có phương án cho đội ngũ cán bộ dôi dư

Phát biểu tại hội nghị, Phó bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Ngô Thị Thanh Hằng khẳng định, việc sắp xếp hợp lý các đơn vị hành chính ở cấp huyện, cấp xã sẽ tạo sự thay đổi tích cực và tập trung được nguồn lực, phát huy tiềm năng phát triển của địa phương, phù hợp với yêu cầu đẩy mạnh cải cách hành chính, nhất là tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, tiết kiệm được chi tiêu công, góp phần nâng cao đời sống của cán bộ, công chức, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy hành chính. Tuy nhiên, việc hợp nhất có những khó khăn nhất định, đòi hỏi sự thống nhất cao trong nhận thức và hành động. Bởi tách ra thì dễ nhưng hợp vào thì khó. Nội dung rất quan trọng là chính sách cán bộ. Sau hợp nhất bao giờ cũng có dôi dư cả về đội ngũ cán bộ lãnh đạo và công chức, viên chức, người lao động. Do đó, Hà Nội thống nhất với việc cần đề ra lộ trình giảm số lượng và quan tâm đến chính sách cán bộ. Trước tiên là cứ cộng chung số lượng, rồi giảm dần theo từng năm. Bộ Nội vụ cần có hướng dẫn để có cơ chế đặc thù cho cán bộ dôi dư sau sáp nhập, bảo đảm giữ ổn định về tư tưởng, cán bộ yên tâm công tác.

Phó giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Nghệ An Trần Quốc Chung đề nghị Bộ Nội vụ có hướng dẫn cụ thể về lựa chọn cán bộ đứng đầu sau khi sáp nhập đơn vị hành chính. "Nếu nhập 2-3 xã thì ai là chủ tịch UBND? Hay là bí thư đoàn thanh niên, chủ tịch MTTQ, chủ tịch hội phụ nữ đã có quy định bầu trong đại hội, nhưng khi chưa tổ chức đại hội thì bầu ai, cử ai, lựa chọn thế nào rồi chờ các bước tiếp theo, hay chỉ định, lấy phiếu tín nhiệm...", Phó giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Nghệ An nêu hàng loạt vấn đề. Đại diện tỉnh Thanh Hóa thì băn khoăn: Khi sáp nhập xã miền núi với xã miền xuôi giáp nhau thì áp dụng cơ chế, chính sách đối với miền núi hay miền xuôi cho xã mới?

Có đại biểu cho rằng, nên cho thời hạn khoảng 5 năm để thực hiện nội dung sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, chứ không nên ép chỉ tiêu giảm 20% hằng năm đối với nhân lực ở đơn vị sáp nhập.

Chia sẻ những lo lắng trên, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn lưu ý các địa phương bám sát nghị quyết của Bộ Chính trị và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trong đó có nguyên tắc sáp nhập phải bảo đảm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Đây là dịp thực hiện tốt Nghị quyết số 18-NQ/TW về sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị nên hết sức tránh hợp nhất hết đội ngũ cán bộ, công chức của 2-3 xã vào nhau mang tính cơ học, mà cần cố gắng rà soát đánh giá, phân loại cán bộ, công chức. Đội ngũ dôi dư có nhiều trường hợp không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thì giải quyết theo chính sách tinh giản biên chế; những trường hợp có đủ điều kiện tiêu chuẩn thì có thể dự tuyển vào các cơ quan khác, bố trí công việc khác. Cùng với đó là thực hiện chế độ nghỉ chờ hưu cho những người đủ điều kiện.

Hạn chế việc buộc phải thay đổi giấy tờ của công dân

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân lưu ý, đây là nhiệm vụ rất quan trọng, thời gian lại cấp bách nên từ nay đến cuối tháng 3-2019 sẽ hoàn thành dự thảo nghị quyết về kế hoạch sắp xếp để trình Chính phủ, đầu tháng 4 có thể ban hành để thực hiện. Bộ Nội vụ cũng đề nghị Ban Tổ chức Trung ương có hướng dẫn, sắp xếp trong bộ máy chính trị tiến tới đại hội Đảng các cấp thời gian tới để các địa phương thực hiện.

Theo Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân, các địa phương cần nghiêm túc thực hiện việc sắp xếp, trừ trường hợp đặc thù liên quan tới cộng đồng dân tộc địa phương, quốc phòng, an ninh, truyền thống lịch sử, văn hóa... Bộ Nội vụ sẽ có hướng dẫn. Các đơn vị hành chính mới sáp nhập phải đạt đủ điều kiện, tiêu chí. Trường hợp hai đơn vị sáp nhập nhưng bị chia cắt về vị trí địa lý thì không phải sáp nhập. Bộ trưởng đề nghị các sở nội vụ giúp địa phương rà soát, báo cáo, cố gắng hoàn thành sắp xếp cấp xã, huyện trong năm 2019. Các xã, huyện tổ chức lấy ý kiến cử tri đại diện cho hộ gia đình chứ không phải tất cả những người từ 18 tuổi trở lên. Quá trình rà soát, sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã cũng sẽ đánh giá lại đội ngũ cán bộ. Sở nội vụ các địa phương có kế hoạch và lộ trình sắp xếp, sau 5 năm trở lại biên chế ban đầu đối với biên chế được giao chứ không giao mỗi năm giảm 20%.

Bộ trưởng nhấn mạnh, trong quá trình sắp xếp cần chú trọng việc chuyển đổi giấy tờ và ổn định cuộc sống cho người dân. Theo đó, chứng minh nhân dân hết hạn mới phải đổi sang thẻ căn cước công dân; đối với "sổ đỏ" khi người dân cần chuyển đổi quyền sử dụng đất, mục đích sử dụng đất mới cần đổi; khai sinh thì không cần đổi... Do đó, theo tính toán của Bộ Nội vụ, việc sáp nhập các đơn vị hành chính huyện, xã không làm phát sinh thay đổi nhiều giấy tờ của công dân.

HỒ QUANG PHƯƠNG