Phóng viên (PV): Theo đồng chí, công tác cán bộ có vị trí như thế nào trong công tác xây dựng Đảng?
PGS, TS Nguyễn Văn Giang: Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ rõ: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Đảng ta cũng khẳng định, cán bộ “là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng” (văn kiện Hội nghị lần thứ ba, Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII). Thực tế công tác xây dựng Đảng cho thấy, cán bộ và công tác cán bộ là nguyên nhân của các nguyên nhân, là chìa khóa giải quyết phần lớn các vấn đề đặt ra. Nơi nào công tác cán bộ tốt, xây dựng được đội ngũ cán bộ tốt, thực sự đoàn kết thì các mặt công tác xây dựng Đảng sẽ tốt và ngược lại. Những sai phạm như đã từng xảy ra trong công tác cán bộ ở Bộ Công Thương giai đoạn 2010-2015 và ở TP Đà Nẵng thời gian qua là minh chứng cho thấy vị trí then chốt của công tác cán bộ nói chung, công tác xây dựng Đảng nói riêng.
PGS, TS Nguyễn Văn Giang. Ảnh: ĐỨC NGUYỄN.
PV: Như vậy, công tác cán bộ còn tồn tại nhiều bất cập, yếu kém. Vậy theo đồng chí, đâu là nguyên nhân?
PGS, TS Nguyễn Văn Giang: Những yếu kém, bất cập trong công tác cán bộ thời gian qua có nhiều nguyên nhân. Về khách quan, do tác động từ mặt trái cơ chế thị trường; tình trạng lợi ích nhóm; do tác động từ những tiêu cực của tâm lý, tập quán tiểu nông, phong kiến, như: Cục bộ, “một người làm quan, cả họ được nhờ”… Công tác cán bộ trong điều kiện đảng cầm quyền trong thể chế nhất nguyên là vấn đề mới, còn nhiều lúng túng.
Về chủ quan, việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác cán bộ của một số cấp ủy, tổ chức đảng còn xảy ra tình trạng nể nang, né tránh; một bộ phận cán bộ lãnh đạo thiếu gương mẫu, suy thoái, rơi vào chủ nghĩa cá nhân, độc đoán, chuyên quyền.Cùng với đó, chính sách, môi trường làm việc của cán bộ chưa tạo động lực để khuyến khích, thu hút, phát huy năng lực, sự cống hiến của cán bộ.
PV: Có ý kiến cho rằng, việc tinh giản biên chế sẽ gặp nhiều khó khăn, do công tác đánh giá cán bộ của chúng ta còn chung chung, ai cũng hoàn thành tốt nhiệm vụ, nên khó phân loại, sắp xếp bộ máy theo hướng tinh gọn?
PGS, TS Nguyễn Văn Giang: Việc tinh giản biên chế luôn là vấn đề khó, vì liên quan đến con người, đến nhiều mối quan hệ, đến cách ứng xử “duy tình” của người Việt Nam ta. Chúng ta đề ra chủ trương tinh giản biên chế đã mấy lần, đã triển khai thực hiện, nhưng biên chế chưa giảm, thậm chí còn phình ra. Tuy nhiên, kinh nghiệm ở trong và ngoài nước cho thấy, hoàn toàn có thể tinh giản được biên chế, nếu có quyết tâm chính trị cao, được chỉ đạo quyết liệt, tập trung, không “đánh trống bỏ dùi”. Tất cả yếu kém đều có thể tìm được lời giải, nếu có sự chỉ đạo tập trung, kể cả những yếu kém trong khâu đánh giá cán bộ và tinh giản biên chế hiện nay.
PV: Theo đồng chí, những vấn đề gì đang đặt ra và cần giải quyết đối với tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và các tổ chức cụ thể hiện nay?
PGS, TS Nguyễn Văn Giang: Tổ chức, bộ máy của Đảng và Nhà nước nhìn chung còn cồng kềnh, chức năng, nhiệm vụ ở một số cơ quan, tổ chức còn chồng chéo, thẩm quyền, trách nhiệm của bí thư cấp ủy và người đứng đầu chưa rõ. Mô hình tổ chức đảng ở một số lĩnh vực chưa thật hợp lý… Tình trạng một việc giao cho nhiều cơ quan, trách nhiệm không rõ ràng; hiệu lực, hiệu quả hoạt động của nhiều cơ quan Nhà nước chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ, nhất là trong tình hình mới.
Tương tự, bộ máy của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội còn rập khuôn theo tổ chức, bộ máy của Đảng, Nhà nước, dẫn đến tình trạng quan liêu, hành chính hóa…
PV: Kỳ vọng của đồng chí ở Hội nghị Trung ương 6 (khóa XII), nhất là việc đề ra các chủ trương đổi mới tổ chức bộ máy, đổi mới phương thức lãnh đạo và tinh giản biên chế?
PGS, TS Nguyễn Văn Giang: Hội nghị Trung ương 6 (khóa XII) được dư luận chờ đợi và có nhiều kỳ vọng, nhất là trong chương trình làm việc của hội nghị có nội dung thảo luận Đề án "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả". Tôi cũng như nhiều cán bộ, đảng viên, người dân rất mong hội nghị sẽ quyết định được một số giải pháp có tính đột phá trong kiện toàn, đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của Đảng, Nhà nước, mà thực tiễn cho thấy cần có sự thay đổi để thúc đẩy đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, như đổi mới việc thành lập cơ quan kiểm tra của Đảng theo hướng nâng cao vị thế, thẩm quyền của cơ quan này thành một cơ chế giám sát, kiểm soát quyền lực đủ mạnh; thống nhất cơ quan tổ chức của Đảng và Nhà nước; sắp xếp lại một số cơ quan tham mưu của Đảng, một số cơ quan bộ trong Chính phủ; kiện toàn lại mô hình tổ chức đảng ở một số lĩnh vực còn chưa thật hợp lý…
Cùng với quyết định xử lý kỷ luật nghiêm minh đối với cán bộ có sai phạm, kể cả cán bộ cấp cao, việc đưa ra được những quyết sách đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị sẽ tạo ra xung lực mới cho việc chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động bộ máy của hệ thống chính trị.
PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
PHẠM QUÂN (thực hiện)