Phóng viên (PV): Thưa đồng chí, với tư cách là cơ quan chủ trì và tổ chức chuyến thăm, đồng chí có thể cho biết ý nghĩa của các chuyến thăm này?
Đồng chí Hoàng Bình Quân: Chuyến thăm hai nước Cộng hòa Pháp và Cộng hòa Cuba của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là hoạt động đối ngoại rất quan trọng, là chuyến thăm đầu tiên của Tổng Bí thư tới khu vực châu Âu và Mỹ Latinh trong nhiệm kỳ Đại hội XII. Có thể nói, chuyến thăm mang đậm dấu ấn lịch sử, tạo động lực mới, bước đột phá quan trọng trong quan hệ với cả hai nước.
Chuyến thăm Pháp của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là cuộc gặp gỡ cấp cao đầu tiên giữa hai nước từ khi Pháp có Tổng thống mới, diễn ra vào thời điểm có ý nghĩa lịch sử, đúng vào dịp hai nước kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 5 năm quan hệ Đối tác chiến lược. Hai nước có mối quan hệ rất đặc biệt với các mối liên hệ, gắn bó mật thiết về lịch sử, văn hóa, xã hội. Trong 45 năm qua, Pháp luôn là nước phương Tây đi đầu trong thúc đẩy quan hệ với Việt Nam. Chuyến thăm là dấu mốc giữa một nước là nòng cốt Liên minh châu Âu (EU) với một nước có nền kinh tế đang nổi, có vai trò quan trọng trong ASEAN và Đông Nam Á. Chuyến thăm có ý nghĩa quan trọng, với mục đích chính là xác lập khuôn khổ, định hướng và tạo động lực mới làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Pháp, nhất là về thương mại, đầu tư.
Chuyến thăm Cuba lần này của Tổng Bí thư là cuộc gặp gỡ cấp cao đầu tiên giữa hai nước từ sau khi lãnh tụ Fidel Castro Ruz qua đời, diễn ra vào thời điểm chuyển giao thế hệ lãnh đạo lịch sử, Cuba vừa tổ chức thành công bầu cử HĐND các cấp và Quốc hội, chuẩn bị cho việc kiện toàn lãnh đạo Nhà nước, Chính phủ nhiệm kỳ 2018-2023 và đang nỗ lực triển khai sâu rộng đường lối “cập nhật hóa” mô hình kinh tế xã hội. Cuba tiếp tục là ngọn cờ đầu của phong trào cộng sản, công nhân, cánh tả tiến bộ tại khu vực Mỹ-Latinh. Chuyến thăm thể hiện sinh động tình đoàn kết hữu nghị trước sau như một của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam với Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba, nhằm ủng hộ mạnh mẽ sự nghiệp cách mạng của nhân dân Cuba, là động lực thúc đẩy quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết thủy chung Việt Nam-Cuba; thúc đẩy hợp tác về kinh tế, thương mại, đầu tư, đưa quan hệ hai nước bước sang một giai đoạn phát triển mới.
PV: Với tư cách là thành viên chính thức của đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam, xin đồng chí cho biết những kết quả nổi bật của các chuyến thăm?
Đồng chí Hoàng Bình Quân: Cả Pháp và Cuba đều đặc biệt coi trọng chuyến thăm của Tổng Bí thư, dành cho Tổng Bí thư sự đón tiếp rất trọng thị, chu đáo và thân tình, bố trí chương trình làm việc rất phong phú, thiết thực và hiệu quả. Tổng Bí thư đã có các cuộc hội đàm, hội kiến với hầu hết các lãnh đạo của Pháp và Cuba, gặp gỡ nhân dân, giao lưu với thanh niên, trao đổi với doanh nghiệp. Các cuộc hội đàm, hội kiến, gặp gỡ, trao đổi diễn ra trong không khí hữu nghị, cởi mở, chân thành, thẳng thắn và đạt được nhiều kết quả toàn diện, thực chất mang tính chiến lược. Tôi xin nêu một số kết quả chính sau:
Thứ nhất, chuyến thăm tạo dấu mốc mới, động lực mới, đưa quan hệ của ta với Pháp và Cuba lên một giai đoạn phát triển mới. Nội dung hội đàm, hội kiến, đặc biệt là nội dung Tuyên bố chung Việt Nam-Pháp và Tuyên bố chung Việt Nam-Cuba thể hiện tầm nhìn, tính chiến lược dài hạn, thể hiện quyết tâm chung và cam kết chính trị ở mức cao trong việc thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ Việt Nam-Pháp và Việt Nam-Cuba. Cả hai tuyên bố chung với Pháp và Cuba đều đề cập toàn diện các định hướng hợp tác với những biện pháp rất cụ thể trên các lĩnh vực, từ chính trị, an ninh, quốc phòng, kinh tế, thương mại, đầu tư, cho đến văn hóa, giáo dục-đào tạo, khoa học công nghệ, pháp luật, nông nghiệp, ứng phó với biến đổi khí hậu, hợp tác giữa các địa phương, giao lưu nhân dân... Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và lãnh đạo cấp cao hai nước Pháp và Cuba đều khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì thường xuyên gặp gỡ lãnh đạo cấp cao, tăng cường sự tin cậy chính trị và kịp thời định hướng các lĩnh vực hợp tác. Thể hiện sự coi trọng cao độ trong quan hệ với Việt Nam, sau chuyến thăm của Tổng Bí thư, các nhà lãnh đạo Pháp và Cuba cũng khẳng định sẽ sớm sang thăm Việt Nam.
Đặc biệt trong chuyến thăm, các bộ, ngành của ta đã ký tổng cộng 43 văn kiện hợp tác, hợp đồng kinh tế trên nhiều lĩnh vực quan trọng với các bộ, ngành tương ứng của Pháp và Cuba. Tại Pháp, hai bên đã ký 21 văn kiện, trong đó có 8 hợp đồng kinh tế. Tại Cuba, hai bên ký 22 văn kiện, trong đó có 4 hợp đồng kinh tế. Những thỏa thuận hợp tác cụ thể đó chắc chắn sẽ tạo ra những xung lực mới cho quan hệ của ta với hai nước thời gian tới.
Thứ hai, chuyến thăm tạo động lực mới, thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ về kinh tế, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam với Pháp và Cuba.
Với Pháp, hợp tác kinh tế là một trụ cột, chuyến thăm đã đạt được kết quả rất cụ thể, nhiều văn kiện hợp tác, hợp đồng kinh tế đã được ký kết với con số hơn 10 tỷ euro giữa các doanh nghiệp của hai nước, nhất là trên lĩnh vực hàng không, công nghệ thông tin, năng lượng, cơ sở hạ tầng. Trong bối cảnh đầu tư và thương mại giữa hai nước hiện đang ở mức khá khiêm tốn thì con số này rất có ý nghĩa, cho thấy hai bên có rất nhiều tiềm năng hợp tác, đồng thời tạo hiệu ứng thúc đẩy tìm kiếm các cơ hội hợp tác giữa doanh nghiệp hai nước. Các cuộc gặp gỡ, trao đổi của Tổng Bí thư với các tập đoàn và doanh nghiệp hàng đầu tại Pháp cũng đã mang đến những nhận thức mới về cơ hội đầu tư của các doanh nghiệp Pháp tại Việt Nam. Đặc biệt trong chuyến thăm, lãnh đạo cấp cao hai bên thể hiện quyết tâm rất cao để sớm hoàn thành ký kết và phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu trong năm 2018, tạo động lực mới, cơ hội mới về kinh tế, đầu tư giữa hai nước, cũng như giữa Việt Nam với các nước EU. Tổng Bí thư cũng khuyến khích các doanh nghiệp Pháp tăng mạnh đầu tư vào Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực mà Pháp có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu như công nghệ cao, năng lượng sạch, nông nghiệp hữu cơ... Bên cạnh hợp tác kinh tế, thông qua cơ quan Phát triển Pháp (AFD), Pháp cũng khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong các dự án ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, phòng, chống thiên tai, thực hiện các “dự án xanh” tại Việt Nam.
Với Cuba, kết quả chuyến thăm đã tạo cơ sở tốt cho việc thúc đẩy hai nước và doanh nghiệp hai nước cùng nỗ lực tìm kiếm các cơ chế, hình thức phù hợp để mở rộng các kênh và hình thức hợp tác cùng có lợi, bổ trợ hiệu quả cho nền kinh tế của nhau. Lãnh đạo Cuba khẳng định sẽ tạo điều kiện để các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường tham gia vào thị trường tiềm năng của Cuba, thông qua việc ký kết các dự án đầu tư thiết thực, đáp ứng nhu cầu và tiềm năng của hai nước, đặc biệt trên lĩnh vực năng lượng, viễn thông, du lịch, xây dựng, dịch vụ y tế, công-nông nghiệp, thực phẩm, dược phẩm, công nghệ sinh học, giao thông vận tải... Tại diễn đàn doanh nghiệp được tổ chức trong chuyến thăm, các doanh nghiệp Việt Nam và Cuba cũng đã trao đổi cởi mở, thực chất và hiệu quả, mang lại nhiều triển vọng hợp tác và cơ hội đầu tư lẫn nhau, nhất là khi hiệp định thương mại mới giữa hai nước sẽ được sớm ký kết.
Thứ ba, chuyến thăm hai nước Pháp và Cuba của Tổng Bí thư đã thúc đẩy nhận thức chung quan trọng của lãnh đạo cấp cao về sự cần thiết tăng cường phối hợp chặt chẽ nhằm duy trì hòa bình, an ninh trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến hết sức nhanh chóng và phức tạp. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các nhà lãnh đạo cấp cao của Pháp và Cuba đều ủng hộ thúc đẩy trật tự thế giới đa cực dựa trên chủ nghĩa đa phương, nhấn mạnh coi trọng vai trò của Liên hợp quốc, cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, quyền tự quyết và thể chế chính trị của nhau; đều nhấn mạnh các tranh chấp quốc tế cần được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên hợp quốc.
Đặc biệt, chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát triển tầm nhìn sâu rộng trong việc gắn kết sự phát triển quan hệ Việt-Pháp với sự phát triển của ASEAN và EU cũng như hợp tác Á-Âu; kết nối sự phát triển quan hệ Việt Nam-Cuba với sự phát triển của quan hệ giữa Mỹ Latinh và Caribe và châu Á-Thái Bình Dương.
Thứ tư, chuyến thăm đã củng cố tình hữu nghị, đoàn kết, gắn bó sâu sắc giữa nhân dân Việt Nam với nhân dân Pháp và nhân dân Cuba. Tổng Bí thư đã có các buổi gặp gỡ với bạn bè Pháp từng giúp đỡ đoàn đàm phán Hiệp định hòa bình Paris 45 năm về trước; tiếp thân mật Hội Hữu nghị Pháp-Việt; gặp gỡ thế hệ trẻ Việt Nam-Cuba và tri ân những cựu quân nhân Cuba, tiếp thân mật Hội Hữu nghị Cuba-Việt Nam. Các cuộc gặp gỡ, trao đổi diễn ra hết sức thân tình và cảm động, thể hiện sự coi trọng tình nghĩa thủy chung của Đảng, Nhà nước, nhân dân Việt Nam đối với những tình cảm và sự ủng hộ quý báu của nhân dân Pháp và nhân dân Cuba đã ủng hộ nhiều mặt Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất và phát triển đất nước. Tại Cuba, Tổng Bí thư đã trao tặng Huân chương Sao Vàng-huân chương cao quý nhất của Việt Nam cho đồng chí Raul Castro Ruz; thông báo chính thức Việt Nam quyết định xóa toàn bộ nợ chính phủ cho Cuba. Tổng Bí thư cũng thay mặt Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam tặng nhân dân Cuba 5.000 tấn gạo. Đây là những hành động bày tỏ sự tri ân và thể hiện tình đoàn kết đặc biệt của nhân dân Việt Nam với Cuba trong thời kỳ mới.
Bên cạnh đó, Tổng Bí thư cũng đã có các buổi nói chuyện, trao đổi thân tình, cởi mở với cộng đồng người Việt Nam tại Pháp và Cuba, khẳng định chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước ta coi cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận máu thịt, không tách rời của dân tộc Việt Nam. Tổng Bí thư khẳng định hết sức coi trọng và đánh giá cao những đóng góp quan trọng của cộng đồng người Việt tại hai nước vào sự phát triển của đất nước, cũng như là cầu nối phát triển quan hệ hữu nghị đoàn kết giữa Việt Nam với Pháp và Cuba.
PV: Với ý nghĩa, tầm quan trọng và kết quả của chuyến thăm, xin đồng chí cho biết triển vọng quan hệ Việt Nam-Pháp, Việt Nam-Cuba thời gian tới?
Đồng chí Hoàng Bình Quân: Tất cả những gì diễn ra trong chuyến thăm cho thấy Pháp và Cuba hết sức coi trọng phát triển quan hệ hợp tác với Việt Nam, chân thành mong muốn đưa quan hệ hai nước lên giai đoạn phát triển mới. Những nội dung trao đổi và thống nhất là những định hướng chiến lược quan trọng và các biện pháp hợp tác cụ thể. Mặt khác, quan hệ của chúng ta với Pháp và Cuba còn thuận lợi rất cơ bản, đó là sự tin cậy chính trị cao, tình cảm nhân dân gắn bó, hiểu biết lẫn nhau. Đây là cơ sở chính trị lâu bền để thúc đẩy và mở rộng hợp tác. Hai bên cùng chia sẻ nhiều lợi ích và quan điểm tương đồng; có nhiều tiềm năng hợp tác có thể bổ sung, hỗ trợ cho nhau trong quá trình phát triển. Những thuận lợi và tiềm năng hợp tác là rất lớn. Với những kết quả rất tốt đẹp của chuyến thăm hai nước lần này của Tổng Bí thư, chúng ta lạc quan và rất kỳ vọng về tương lai trong quan hệ của Việt Nam với Pháp và Cuba, tin tưởng quan hệ Việt Nam-Pháp và Việt Nam-Cuba sẽ vươn tới tầm cao hợp tác mới, ngang tầm với quan hệ chính trị tốt đẹp.
PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
NGUYỄN TẤN TUÂN (thực hiện)