Dư luận cho rằng đây là vấn đề có sự ảnh hưởng không nhỏ tới công tác xây dựng Đảng, công tác giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên hiện nay, song cũng là vấn đề phức tạp cần sớm được nhận diện một cách hệ thống và có những giải pháp thiết thực. Báo Quân đội nhân dân xin trích đăng một số ý kiến của bạn đọc về vấn đề này.

Trọng dân, tin dân nhưng không nên “vì dân suông”

Đọc bài báo “Chủ nghĩa dân túy và những cảnh báo đối với Việt Nam” của đồng chí Võ Văn Thưởng đăng trên Báo Quân đội nhân dân, tôi rất tâm đắc và đồng tình với cách nhìn nhận và phân tích vấn đề. Chủ nghĩa Mác-Lênin đã chỉ ra rằng, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Đảng ta và Bác Hồ cũng nhiều lần nhấn mạnh, cán bộ, đảng viên muốn làm tròn bổn phận, trách nhiệm chính trị của mình thì phải liên hệ chặt chẽ, gắn bó mật thiết với quần chúng, phải làm cho quần chúng tin tưởng và đi theo mình. Vì vậy, có thể khẳng định, gần dân, trọng dân, thân dân là phẩm chất chính trị và đạo đức, là tác phong, là phương pháp cách mạng của cán bộ, đảng viên cộng sản. Điều này trái ngược hoàn toàn với những người tìm mọi cách “mị dân” để lấy lòng quần chúng.

Tôi là người dân tộc Thái và từng có nhiều năm cùng lăn lộn, đồng cam cộng khổ với đồng bào, chiến sĩ các dân tộc trên địa bàn Tây Bắc. Từ kinh nghiệm hoạt động công tác lâu năm ở vùng có đông đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống, tôi nhận thấy, đại đa số nhân dân ta rất “tinh tai, sáng mắt”. Vì vậy, nếu cán bộ nào biết làm “đúng cái bụng, ưng cái tai” đồng bào, bà con nhận xét, đánh giá cán bộ đó đã biết trọng dân, tin dân, vì dân thật sự. Cán bộ làm “đúng cái bụng” nghĩa là phải làm những việc thực chất cho nhân dân, góp phần mang lại lợi ích thiết thực cho bà con. Còn khi bà con nói “ưng cái tai” nghĩa là những lời nói của cán bộ phải dễ nhớ, dễ hiểu, dễ đi vào lòng người nghe. Khi đồng bào nói “đúng cái bụng, ưng cái tai” là hàm ý mong muốn, đòi hỏi người cán bộ lãnh đạo các cấp trước hết phải biết làm cho dân tin, biết nói cho dân hiểu, tức là hành động phải đi trước lời nói, đó mới xứng đáng là người cán bộ trọng dân, vì dân thật sự.

Tuy nhiên, bên cạnh những cán bộ lãnh đạo gần dân, chăm lo cho dân thật lòng, vẫn còn một số cán bộ chỉ nói hay, diễn thuyết giỏi để lấy lòng dân, nhưng lại không có những việc làm vì dân. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng cảnh báo: “Một số cán bộ, đảng viên nói đến quyền làm chủ của nhân dân như hô một khẩu hiệu suông, không có hành động gì thiết thực”. Bà con ám chỉ những người như thế là loại cán bộ “vì dân suông”. Điều đáng nói là, những động thái “vì dân suông” được bao bọc bởi một lớp hào nhoáng, tinh vi mà không phải người dân thường nào cũng dễ nhận diện, phát hiện. Hơn nữa, để dễ bề “che” mắt thiên hạ, bên ngoài thì bao giờ họ cũng đề cao quan điểm “dĩ dân vi bản” (lấy dân làm gốc) và luôn chủ định làm một vài việc bề nổi nào đó nhằm vừa tránh bị mang tiếng là không thân thiện với dân, vừa phần nào lấy lòng dân. Nhưng suy cho cùng, một khi cán bộ coi việc gần dân chỉ là “tấm bình phong”, là “màn kịch” để che giấu những dụng ý, mục đích, động cơ thiếu trong sáng của mình đều là một thứ gần dân hình thức, chiếu lệ, giả dối, mà thực chất là “mị dân” nên chúng ta phải cảnh giác, phê phán nghiêm khắc những kẻ “vì dân suông” như thế. (Thiếu tướng SA MINH TRẮC, nguyên Phó tư lệnh Quân khu 2).

Lực lượng vũ trang gần dân nhưng cũng phải đề phòng "dân túy"

Tôi rất tâm đắc với bài viết “Chủ nghĩa dân túy và những cảnh báo đối với Việt Nam” của đồng chí Võ Văn Thưởng. Trong bài viết, tác giả đã phân tích rất sâu sắc, thuyết phục về chủ nghĩa dân túy, nhất là nguyên nhân trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy trong thời gian gần đây, đặc biệt là xác định các giải pháp phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn các biểu hiện dân túy ở nước ta hiện nay.

Là công cụ bạo lực vũ trang sắc bén, lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước, nhân dân, Tổ quốc và chế độ xã hội chủ nghĩa (XHCN), là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN, hơn ai hết, lực lượng vũ trang (LLVT) phải kiên quyết phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn các biểu hiện dân túy ở nước ta đang hằng ngày, hằng giờ xâm nhập vào LLVT. Theo đó, phải bằng nhiều hình thức, biện pháp, sử dụng các công cụ, phương tiện hữu hiệu để tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, nhận diện rõ những biểu hiện của chủ nghĩa dân túy, nguyên nhân (cả khách quan và chủ quan) của sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy ở nước ta hiện nay, chỉ ra những tác hại của nó đối với LLVT nói chung, đối với đội ngũ cán bộ cấp chiến lược nói riêng. Trên cơ sở đó, cần xác định những giải pháp, biện pháp phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn, LLVT gần dân nhưng không được dân túy mà phải biết đấu tranh với mọi biểu hiện sai trái, tiêu cực trong đời sống xã hội, giúp dân bằng việc làm thiết thực chứ không chỉ hô hào, nói suông... (PGS, TS NGUYỄN VĨNH THẮNG ,nguyên Viện trưởng Viện KHXH nhân văn Quân sự).

Bài viết nhiều ý nghĩa dưới góc nhìn chiến lược

Thời gian gần đây, ở Việt Nam không ít diễn đàn khoa học và bài viết của nhiều tác giả trên các báo bàn luận về sự hồi sinh và lan tỏa của chủ nghĩa dân túy-một xu hướng chính trị mới trỗi dậy trở lại trên thế giới từng làm chao đảo chính trường một số quốc gia. Trong bối cảnh ấy, tôi rất chăm chú, đặc biệt trân trọng và tâm đắc khi đọc bài viết “Chủ nghĩa dân túy và những cảnh báo đối với Việt Nam” trên Báo Quân đội nhân dân của đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương.

Bài viết đề cập đến 4 nội dung được dư luận xã hội rất quan tâm; đó là: Nhận diện chủ nghĩa dân túy, nguyên nhân của hiện tượng hồi sinh chủ nghĩa dân túy, cảnh báo nguy cơ lan tỏa chủ nghĩa dân túy ở Việt Nam và biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn chủ nghĩa dân túy. Đây là bài viết rất cần thiết và hữu ích trong bối cảnh quá trình toàn cầu hóa sau Chiến tranh lạnh mà thực chất là toàn cầu hóa phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa đã đưa thế giới tới nhiều hậu quả tiêu cực mà chỉ có chế độ ưu việt của chủ nghĩa xã hội mới có thể hóa giải tận gốc. Vì thế, trong khi lý tưởng chủ nghĩa xã hội sau Chiến tranh lạnh rơi vào thoái trào và chưa thể trở thành xu hướng chủ đạo trong sự phát triển của thế giới thì chủ nghĩa dân túy mới có cơ hội hồi sinh. Do đó, hơn lúc nào hết, lý tưởng về chủ nghĩa xã hội cần được duy trì, phát triển và vun đắp như lúc này bởi đó là con đường phát triển tất yếu của thế giới. Cũng chính vì thế mà Đảng ta đang kiên trì và kiên định đưa nước ta phát triển theo định hướng XHCN trong điều kiện nền kinh tế thị trường của chủ nghĩa tư bản đang toàn cầu hóa. Bài viết của tác giả Võ Văn Thưởng kịp thời đáp ứng được yêu cầu bức thiết và quan trọng đó. (Đại tá LÊ THẾ MẪU, nguyên Trưởng phòng Thông tin-Khoa học quân sự, Viện Chiến lược quân sự).

Một cảnh báo quan trọng trên mặt trận chính trị, tư tưởng

Khái niệm “chủ nghĩa dân túy” có nguồn gốc từ cuối thế kỷ 19, với những nội dung khác nhau, trong những giai đoạn khác nhau nhưng chưa bao giờ là một khái niệm chính trị đúng đắn, phản ảnh quan điểm của những người cộng sản chân chính. Thế nhưng chủ nghĩa dân túy đến nay lại đang trỗi dậy trên thế giới, một số kẻ xấu đã lợi dụng và rất tiếc vẫn có không ít người hiểu lầm, ủng hộ.

Bài viết: “Chủ nghĩa dân túy và những cảnh báo đối với Việt Nam” của đồng chí Võ Văn Thưởng công khai chủ đề chính trị quốc tế nhạy cảm này đồng thời cảnh báo nguy cơ chủ nghĩa dân túy với xã hội ta. Thiết nghĩ đây là điều hết sức cần thiết.

Bài báo đưa ra nhiều biểu hiện của chủ nghĩa dân túy trên thế giới, nhất là ở những nước tư bản chủ nghĩa phát triển. Chủ nghĩa dân túy đang cản trở quá trình toàn cầu hóa bằng những rào cản thương mại. Điều này chỉ đem lại lợi nhuận cho các tập đoàn lớn, còn người dân thì phải mua giá cao những tư liệu sinh hoạt. Trong quan hệ quốc tế, chủ nghĩa dân túy đang cản trở những quan hệ dựa trên nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi.

Ở Việt Nam đã có những biểu hiện của chủ nghĩa dân túy, họ tự xưng là “người yêu nước”, người “bất đồng chính kiến” đưa ra những phát ngôn phá hoại quan hệ Việt Nam với nhiều nước, trong đó có Trung Quốc và Hoa Kỳ. Chủ nghĩa dân túy còn thể hiện ở những phát ngôn “bá đạo” nhằm câu view, câu like tỏ ra là người “bình dân”. Đấy là những cảnh báo quan trọng trên mặt trận chính trị, tư tưởng hiện nay. (TS CAO ĐỨC THÁI, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quyền con người, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh).

Lời cảnh báo để xây dựng, giữ gìn phẩm chất của người cộng sản

Tôi hoan nghênh Báo Nhân dân và Báo Quân đội nhân dân ngày 15-5-2018 đăng bài “Chủ nghĩa dân túy và những cảnh báo đối với Việt Nam” của tác giả Võ Văn Thưởng. Phải nói, đây là một vấn đề được đặt ra trúng và đúng về tình hình tư tưởng hiện nay trong Đảng và nhân dân ta. Đã từ lâu, đặc biệt khi đất nước đổi mới, hội nhập quốc tế, trong nội bộ Đảng ta xuất hiện nhiều luồng tư tưởng không chính thống được nấp dưới danh “tự do tư tưởng”, “đổi mới tư duy”, “dân chủ hóa đời sống xã hội”... Rất nhiều người mong muốn và chờ đợi các nhà khoa học, những cán bộ nghiên cứu lý luận chính trị có các công trình, bài viết có giá trị lý luận, thực tiễn, định hướng công tác tư tưởng.

Đối với chúng ta, chủ nghĩa dân túy không có gì xa lạ. Bản chất của chủ nghĩa dân túy là đối lập với Chủ nghĩa Mác. Để bảo vệ học thuyết Mác, phát triển Chủ nghĩa Mác, V.I.Lênin đã kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa dân túy, đập tan nó về mặt tư tưởng, dọn đường cho Chủ nghĩa Mác thắng lợi ở nước Nga. Năm 1894, V.I.Lênin viết tác phẩm lớn đầu tiên-một bản tuyên ngôn chân chính của những người cộng sản Nga: “Thế nào là “bạn dân” và họ đấu tranh chống những người xã hội-dân chủ như thế nào”, trong đó lột mặt nạ bọn dân túy, những “bạn dân” giả dối, thực tế chống lại nhân dân. V.I.Lênin đã vạch ra một cách đúng đắn con đường mà cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân phải theo, xác định giai cấp công nhân giữ vai trò lực lượng cách mạng tiên phong trong xã hội, nông dân là một bạn đồng minh của giai cấp công nhân. Trong lịch sử Đảng ta, thời kỳ đầu, để khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng, Đảng ta cũng đã phải đấu tranh chống các biểu hiện của chủ nghĩa dân túy. Thắng lợi của cách mạng Việt Nam gần 90 năm qua là thắng lợi của đường lối đúng đắn do Đảng ta giữ vững bản chất cách mạng và khoa học, không ngừng sáng tạo trên nền tảng Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

Mặc dù đã hơn 100 năm trôi qua, bằng sức sống của học thuyết Mác-Lênin khoa học, bằng thực tiễn sinh động của thế giới ngày nay, những tưởng không một ai còn ảo tưởng về chủ nghĩa dân túy. Nhưng không, dù phải biến đổi để thích nghi, giữ mình trong đối trọng, ngụy trang đủ sắc màu, chủ nghĩa dân túy vẫn mang bản chất không thay đổi. Họ lợi dụng danh nghĩa "vì dân” để đánh tráo khái niệm, biến thật thành giả, giả thành thật, nhằm lôi kéo, tranh thủ nhân dân. Tôi tán thành cách nhận diện chủ nghĩa dân túy, những nguyên nhân cũng như các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn các biểu hiện dân túy ở nước ta hiện nay của tác giả Võ Văn Thưởng. Nói chủ nghĩa dân túy là nhắc lại khái niệm cách đây hơn 100 năm, có vẻ học thuật để mọi người liên tưởng về sự nguy hiểm của nó. Thực chất đây là cụ thể hóa của những biểu hiện sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, là "tự diễn biến”, "tự chuyển hóa”. Đã là người đảng viên, đã là cán bộ của Đảng, Nhà nước, phải nghiêm chỉnh chấp hành đường lối, chủ trương, nghị quyết, điều lệ của Đảng, pháp luật Nhà nước, gương mẫu trước nhân dân, nói và làm nhất quán. Phải bảo vệ danh dự Đảng, đó cũng là một phẩm chất, nhân cách của người cộng sản. (Nhà báo ĐỨC LƯỢNG, nguyên Phó tổng biên tập Báo Nhân dân)