Đến nhiệm kỳ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (tháng 12-1986), anh Đỗ Mười giữ chức Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, tôi làm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, chúng tôi cùng được phân công giữ những trọng trách của đất nước: Anh Đỗ Mười làm Tổng Bí thư, tôi là Chủ tịch nước, cùng nhau lo toan cho vận mệnh của đất nước và của dân tộc.

Tôi muốn nói rõ hơn về con người và sự nghiệp của anh Đỗ Mười qua các thời kỳ chúng tôi gần nhau, cùng công tác với nhau.

Sau ngày miền Nam được giải phóng, đất nước thống nhất, trong 10 năm đầu khi cả nước bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (1976-1986), hậu quả cuộc chiến tranh ác liệt còn nhiều, ta chưa khắc phục được bao nhiêu. Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, nền kinh tế nước ta gặp nhiều khó khăn, lạm phát trên 700%. Biên chế bộ máy Nhà nước phình to, chi phí nhiều, hiệu quả thấp. Lực lượng vũ trang quân số đông, nhưng an ninh, quốc phòng không yên tâm. Ta bị bao vây cấm vận ngặt nghèo. Cuối thập niên 80, đầu thập niên 90 của thế kỷ 20, các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô khủng hoảng, lần lượt sụp đổ. Các thế lực phản động ra sức chống, phá ta...

Trong bối cảnh đó, Đảng ta đã làm hai việc lớn có ý nghĩa lịch sử:

- Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI có nhiều quyết sách mới để xây dựng đất nước, phát triển kinh tế-xã hội và củng cố quốc phòng, an ninh. Trên cơ sở đó, Đảng ta đề ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước.

- Đại hội lần thứ VII của Đảng thảo luận và thông qua “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội”. Cương lĩnh đã tổng kết quá trình cách mạng Việt Nam, rút ra những bài học kinh nghiệm, chỉ ra những phương hướng và giải pháp đổi mới toàn diện đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa.

Trong hai việc lớn đó, anh Đỗ Mười đều có đóng góp quan trọng. Anh làm rất cụ thể và triển khai thực hiện có hiệu quả. Anh là người có lập trường kiên định, làm đúng theo đường lối của Đảng.

Anh đã cùng Đảng và Nhà nước đề xuất nhiều giải pháp chống lạm phát có hiệu quả, đưa lạm phát từ 774% năm 1986 xuống còn 34,7% năm 1989 và 14% năm 1992. Trong việc bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc, việc nước ta gia nhập ASEAN, vấn đề bình thường hóa quan hệ Việt-Mỹ, đều có công đóng góp của anh.

Anh là người cộng sản tiên phong, xuất sắc của giai cấp công nhân. Anh nắm chắc mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Anh đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng Đảng, nắm vững nguyên tắc về xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiền phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc; giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và sinh hoạt Đảng theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

Anh là một cán bộ có tinh thần trách nhiệm cao, làm việc có nguyên tắc, quyết đoán trên cơ sở dân chủ, bàn bạc với mọi người, biết tôn trọng những ý kiến đúng. Trong các cuộc hội nghị bàn về những vấn đề có tầm chiến lược, anh có những đóng góp quan trọng. Những ý kiến của anh thật sắc sảo, có sức thuyết phục lớn, động viên, khích lệ các ngành, các địa phương có sáng kiến, có thành tựu trong việc thực hiện đường lối của Đảng, Chính phủ, chính sách của Nhà nước.

Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, anh Đỗ Mười đã được Đảng và Nhà nước giao phó nhiều trọng trách, ở cương vị công tác nào anh cũng hoàn thành tốt nhiệm vụ, có nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc. Anh có nhiều cống hiến cho dân tộc, cho đất nước, cho cách mạng, nhưng anh rất khiêm tốn. Anh sống chân thành, giản dị, gần gũi, chan hòa với mọi người. Được sống gần anh và những lần làm việc trực tiếp với anh, tôi đã cảm nhận được nhiều điều sâu đậm về anh-người đảng viên cộng sản trung kiên, hết lòng vì nước, vì dân.

Đại tướng LÊ  ĐỨC ANH                                                                                  

Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước

(*) Theo cuốn sách “Đồng chí Đỗ Mười-Dấu ấn qua những chặng đường lịch sử”; NXB Chính trị Quốc gia-Sự thật, 2012.