Báo cáo của Bộ Chính trị tại Hội nghị Trung ương lần thứ 21 đã khẳng định: “Mậu Thân 1968 là một thắng lợi có ý nghĩa chiến lược cực kỳ quan trọng tạo ra bước ngoặt quyết định của cuộc chiến tranh, đánh dấu sự thất bại của chiến lược "chiến tranh cục bộ" của Mỹ, buộc Mỹ phải chuyển sang chiến lược phòng ngự trên toàn chiến trường, phải ngồi vào đàm phán với ta ở Paris; chấm dứt ném bom không điều kiện, chủ trương phi Mỹ hóa chiến tranh, mở đầu thời kỳ xuống thang chiến tranh”.

leftcenterrightdel
Quân giải phóng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Ảnh tư liệu

Đến nay, trải qua 50 năm, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về sự kiện lịch sử to lớn này từ các cách tiếp cận khác nhau, với những nhận định, đánh giá, lập luận, phân tích khác nhau, nhất là việc cắt nghĩa về nguyên nhân của thắng lợi. Cần khẳng định rằng, thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 là thắng lợi của sức mạnh tổng hợp, cả sức mạnh vật chất và sức mạnh tinh thần, cả sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, sức mạnh của toàn dân, toàn quân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, đặc biệt là sức mạnh chính trị-tinh thần.

Sức mạnh chính trị-tinh thần của quân và dân ta trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 là đỉnh cao của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, được biểu hiện ở ý thức giác ngộ chính trị, giác ngộ mục tiêu, lý tưởng chiến đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, ở khát vọng và quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa, thực hiện thống nhất đất nước. Đây cũng là mục tiêu, lý tưởng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta. 

Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 14 của Trung ương Đảng tháng 1-1968 đã cụ thể hóa mục tiêu chiến lược đó bằng những nội dung cơ bản như sau: a) Tiêu diệt và làm tan rã tuyệt đại bộ phận quân ngụy, đánh đổ ngụy quyền các cấp, giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân; b) Tiêu diệt một phần quan trọng sinh lực và phương tiện chiến tranh của Mỹ, làm cho quân Mỹ không thực hiện được các nhiệm vụ chính trị và quân sự của chúng ở Việt Nam; c) Trên cơ sở đó, đập tan ý chí xâm lược của Mỹ, buộc Mỹ phải chịu thua ở miền Nam, chấm dứt mọi hành động chiến tranh đối với miền Bắc, còn ta thì bảo vệ được miền Bắc xã hội chủ nghĩa và đạt được những mục tiêu trước mắt của cách mạng miền Nam là độc lập, dân chủ, hòa bình, trung lập, tiến tới thống nhất nước nhà.

Mục tiêu, lý tưởng đó phải trở thành nhận thức và hành động thực tiễn, trở thành ý chí quyết tâm và hành động xả thân để thực hiện trong mỗi người dân Việt Nam yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội. Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 là một minh chứng hùng hồn, khẳng định sự giác ngộ chính trị và ý chí quyết tâm chiến đấu cho mục tiêu, lý tưởng cao đẹp đó của quân và dân ta. Lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần quyết tâm chiến đấu, lòng quả cảm, không sợ khó khăn, gian khổ, ác liệt, hy sinh, quyết tâm giành thắng lợi cao nhất đã được nâng lên một tầm cao mới trong toàn quân và toàn dân tham gia cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.

Sức mạnh chính trị-tinh thần của những con người làm nên chiến thắng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 được thể hiện trong các tầng lớp nhân dân và trong các LLVT nhân dân, trong cán bộ, chiến sĩ các đơn vị chủ lực tham gia suốt các đợt tiến công và nổi dậy, trong các đơn vị biệt động tại chỗ cùng với các đơn vị vũ trang được gấp rút tổ chức xây dựng. Sức mạnh chính trị-tinh thần đó còn được thể hiện trong đồng bào thuộc các giới, các dân tộc, các tôn giáo, đủ các lứa tuổi, nhất là thanh niên, sinh viên, học sinh, có cả những người do nhiều hoàn cảnh phải ở bên kia trận tuyến, tham gia chiến đấu, tiếp tế hậu cần, che giấu, chăm sóc, bảo vệ thương binh Quân Giải phóng…

Thực tiễn diễn biến và thắng lợi trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 đã chứng minh rằng, nếu không có các LLVT nhân dân chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, mưu trí, sáng tạo, không có nhân dân hết lòng ủng hộ, sát cánh chuẩn bị và tích cực tham gia chiến đấu, không có sự nổi dậy mạnh mẽ của quần chúng cộng với sự hy sinh to lớn của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân thì chúng ta không thể có thắng lợi to lớn như­ vậy. Đó là đỉnh cao của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, là khí phách Việt Nam được khơi dậy và phát huy mạnh mẽ trong những thời điểm thử thách ác liệt nhất vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, thống nhất đất nước. 

Ngày nay, để đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát huy mạnh mẽ sức mạnh chính trị-tinh thần của quân đội và nhân dân trong thời kỳ mới, trong một thế giới đầy biến động phức tạp như­ hiện nay, đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục nghiên cứu, vận dụng sáng tạo những kinh nghiệm xây dựng và phát huy sức mạnh chính trị-tinh thần trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc, vận dụng đúng đắn, sáng tạo quan điểm Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng ta về xây dựng và phát huy sức mạnh chính trị-tinh thần; kế thừa và phát triển truyền thống của dân tộc, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của các nước xã hội chủ nghĩa trong xây dựng và phát huy sức mạnh chính trị-tinh thần, phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi tổ chức, mọi lực lượng, với nhiều hình thức và biện pháp cụ thể, phong phú, sinh động để xây dựng và phát huy sức mạnh chính trị-tinh thần của quân và dân ta, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới.

Thiếu tướng, PGS, TS NGUYỄN VĨNH THẮNG